MD: Konferensia Internasional atu Forma Karakter Líder Milítar ba Futuru Featured

By Ivonia Varela Agostu 20, 2025 124
Foto:Media Gabinete MD. Foto:Media Gabinete MD.

DILI: Ministeriu Defeza (MD) realiza konferensia Internasional ho tematíku “Reforma setór Defeza no Seguransa: Ensinu Superior Militar no mós Lideransa Rekursu no Defeza,”ho objetivu atu define no forma lider militar iha futuru nasaun Timor-Leste nian, tanba atu sai lideransa militar tenki hatene no kompriende interese nasaun nian.

Ministro Defeza Donanciano da Costa Gomes “Pedro Klamar Fuik” hatete, konferensia internasional ne’e hodi komemora ezistensia FALINTIL ba tinan 50, nune’e importante tebes tanba Timor-Leste define oinsa mak bele forma lider sira, liu-liu lider militar ba futuru nasaun nian.

Nia dehan, atu nune'e bele iha lider militar ne'ebé mak kompetensia di'ak, ho formasaun kualidade iha siensia militar ne'ebé iha koñesimentu umanu ba karakter nasionál, tenki liu husi instituisaun ida ne'ebé bele prepara materia no prepara kondisaun hotu ne'ebé nasaun presiza molok forma lider milita ba futuru nian.

“Líder futuru, lider militar no sivil liuliu sira ne'ebé  hare dezisaun nasaun nian, banhira ita hili tema ida hodi ko'alia kona-bá reforma setor defeza no seguransa ba ensinu militar, lideransa no defeza ba rekursu naturais ita introduz tan tematika ida ne'ebé mak importante liu iha loron ohin,” dehan Ministru ba Jornalista sira iha Salaun MNEK Prai Dos Coceiros, Kuarta (20/08).

Governante ne’e esplika, hanesan ema hotu hatene katak mundu ne’e nakonu ho inserteza, ema ida-idak ho nia interese ba nia-an no nia-nasaun, tanba interese konstitui dalan ida atu bele hetan saida mak nia hakarak, nunee bainhira TL iha nia lider ida, sira estuda siensia mundiál, siensia ne'ebé mak TL prepara, akademikamente hodi bele hatene komportamentu nasaun hotu-hotu nian kona-bá sira ida-idak nia interese.

“Nune’e, atu sai lider ida tenki hatene, saida mak bele la'o hamutuk no saida mak bele tau ketak, hanesan Timor-leste nia politika externa hatete katak TL la iha inimigu no la iha aliadus maibé TL iha amigu ho ema hotu-hotu,”tenik nia.

Nia esplika, TL iha rai ne’ebé kiik, ho kondisoens jeografika no demokrafia, ekonomia, no militares ho tan área sira seluk ne'ebé mak iha dimensaun kiik, tanba ne’e presiza lider ida ne’ebé tenki iha kapasidade intelektual, kapasidade lideransa, lideransa ida forte no rejilente, no lideransa ida ne'ebé mak bele defende interese nasional Timor-Leste nian.

“Tinan oin, ita selebra tinan transformasaun FALINTIL ba F-FDTL ida ne'e signifika katak ita iha prosesu kontrusaun estadu dimensaun, prosesu kontrusaun estadu iha nasaun ida, saida mak ita tenki halo, ita tenki hametin uluk lideransa iha organizasaun hotu-hotu, iha nivel estadu no nivel nasaun ho lideransa ida ne'ebé mak solida, lideransa ida ne'ebé mak rejilente, ita bele hatete ona katak estadu ita nian bele sai ona husi frazilidade no bele la'o ba reziliénsia,” nia hatoo.

Haktuir tan katak, ho hirak ne’e mak iha mandatu IX Governu Konstitusionál halo ona dekretu lei ida kona-bá reforma militares, reforma militares ne'ebé ajuda instituisaun forsas armadas atu bele kria siklu definisaun iha organizasaun.

“Siklu ida ne'e normal ba iha kualker organizasaun, ema ruma tama iha forsas armadas kumpri tiha nia servisu militar to'o iha tinan tenki fila ba vida sivil nia pasa ba rezerva ou ba reforma,”haktuir Ministru Defeza.

Ba lei reforma, Nia akresenta, dadaun ne’e implementa hela, maibé nia mekanizmu ba implementasaun ne’e tenki hare, la’os defende ba de'it iha Polítiku sira, tenki mai husi komando F-FDTL, maske Polítiku sira produz ona dekretu lei, maibé implementa ka operasionaliza depende ba Instituisaun ne'ebé mak relasaun ho asuntu ne'ebé iha.

Enkuantu, orador ba iha konferensia internasional  mak, Xefe Estadu Maior Jeneral Forsa Armada, Domingos Raul “FaLur Rate Laek” ne’ebé lori materia kona-ba “Tranformasaun intitutu defeza nasional ba intituisaun ensinun militar”. Xefe Estadu Maior Jeneral Forsa Armada Portugal José Nunes Fonseca lori materia kona-bá “Importansia husi ensinu superior iha formasaun ofisial F-FDTL nian” no ikus liu Sekretariu Jeral G7+  Helder da Costa ne’ebé lori materia kona-bá “Lidernsa no defeza ba rekursu nasional sira”.

Entretantu, konferensia internasional ne’e realiza hodi komemora loron FALINTIL ba dala-50.

Rate this item
(0 votes)

Independente Digital TV

Follow us on Facebook

Kalendariu Notisia

« August 2025 »
Mon Tue Wed Thu Fri Sat Sun
        1 2 3
4 5 6 7 8 9 10
11 12 13 14 15 16 17
18 19 20 21 22 23 24
25 26 27 28 29 30 31