Fulan 8, ALFELA Rezista Kazu Violensia Domestika 487 Featured

By Gloria Maia Setembru 29, 2022 939
Laen baku Fen. Foto:Dok. Laen baku Fen. Foto:Dok.

DILI: Durante fulan ualu (8), hahú husi Janeiru to’o Agostu 2022, organizasaun ne’ebé asistensia legal ba feto no labarik, Women and Children's (ALFELA) rezita kazu Violensia Domestika (VD) hasoru feto no labarik feto hamutuk 487.

Diretora Ezekutiva, Marcelina Amaral hateten, ALFELA ho parseiru sira realiza seminariu ne’e ho objetivu atu fahe informasaun ba publiku hodi ema hotu hatene kona-ba sistema referal liga ba kazu kona-ba Violensia Domestika hasoru feto no labarik feto.

“Ita hare kazu violensia bazeia ba jeneru no violensia domestika aumenta ba bebeik, ne’e duni ami hanoin atu fahe informasaun ba komunidade sira oinsá iha koñesimentu hodi bele kombate,” informa Marcelina Amaral hafoin realiza seminariu iha Delta, (28/09).

Nia haktuir, bainhira kazu violensia domestika no violensia bazeia ba jeneru akontese, ema iha ona koñesimentu ka vitima bele hatene oinsá maka atu ajuda hodi refere tuir sistema kazu referal ne'ebé maka iha.

Tuir dadus ALFELA nian, husi fulan Janeiru to’o Agostu 2022 kazu Violensia Domestika hamutuk 487, husi kazu ne'e kompostu husi tipu kazu, maioria Violensia Domestika, tuir Violensia Seksual, abuzu seksual ba menor, kazu insestu, inklui kazu abandona menor no poder paternal alimentasaun menor ne'ebé rezista hotu iha Munisipiu tomak lainklui Ataúru.

Nia informa, husi númeru hirak ne’e barak maka ALFELA sumete ona ba Ministériu Públiku (MP) no balun konklui ona ona Tribunal Distrital Dili (TDD) maibé balun mos sei prosesu faze verifika dokumentasaun hela iha Alfela.

Tuir dadus iha tinan 2020-2021 ALFELA rezista kazu hamutuk 1.189, ne’ebé iha tinan 2020 rezista kazu 509 no 2021 rezista 680. Hare husi numeru kazu ne’e kada tinan numeru kazu kontinua sa'e bebeik, liu-liu iha tinan ne'e foin maka fulan ualu kazu besik ona atus lima.

Iha fatin hanesan, Prokurador Distrital Dili, Jacinto Babo hateten, kada fulan kazu ne'ebé tama iha MP hamutuk hotu 50 ba leten, ne'ebé maioria mai husi Kapitál Dili rasik, inklui Aileu no Likisa, husi númeru kazu ne'e maioria submete hotu ona ba Tribunal.

“ Tuir saída maka ami hatene, kazu sira ne'e hotu mosu tanba, kauza pengaru husi media sosial no menus koñesimentu, liu-liu sira ne'ebé komete maioria mane ho idade boot sira, tanba nee ita tenle halo sosializasaun makaas,” hato'o nia.

Relasiona ho ida ne’e, MJ mós iha responsabildade atu halo sosializasaun divulga informasuan iha area edukasaun sivikia nian, oinsá ema hotu iha koñesimentu no responsabilidade moral,  hodi respeita malu no labele hamosu problema iha públiku.

Maibé mosu pergunta ba ita hotu, tanba sa maka maske aplika ona lei hodi kondena pesoal ne’ebé komete krime ne’e, maibe nia efek pozitivu laiha, no kazu kontinua sa'e, depois tribunal aplika desijaun ida sempre fo sala.

“ Ami implementa lei, autoridade relevante sira maka halo lei, ami hala'o de'it saida maka lei hateten ami laiha poder atu ultrapasa lei ne'e nia kapasidade, ne'e labele, tuir loloos ita tenke hatene buat sira ne'e,” nia subliña.

Ita babain halo seminariu hakilar tinan ba tinan, maibe rezultadu laiha implementasaun laiha, ami aplika lei ami lei na'in lei nee rasik halo husi organun soberanu sira, se iha lei balun ne’ebé seidauk maximu Tribunal ho MP laiha kompetensia atu muda.

Loloos, iha seminairu sira ne’e, parte responsavel hotu tenke haree nia parte no halo observasaun hafoin fo beedbek, atu oinsá bele hadi’a hamutuk, no haree saída maka persija hadi’a no mantein, laos hakilar de’it maibé rezultadu tinan ba tinan hanesan de’it.

Enkuantu, tuir dadus hahú tinan 2011 too 2022 jullu, kazu violensia domestika ne'ebé tama iha tribunal distrital dili (tdd) hamutuk hotu 3.873 husi númeru kazu ne'e 3.232 kazu maka konlklui ona prosesu no kazu hamutuk 641 maka dadauk sei pendente.

Rate this item
(0 votes)

Independente Digital TV

Tuir ami iha Twitter

Kalendariu Notisia

« May 2024 »
Mon Tue Wed Thu Fri Sat Sun
    1 2 3 4 5
6 7 8 9 10 11 12
13 14 15 16 17 18 19
20 21 22 23 24 25 26
27 28 29 30 31