Adisional atinze billaun $1.4 Featured

By Ekipa INDEPENDENTE Agostu 25, 2025 167
 Primeiru Ministru, Kay Rala Xanana Gusmão iha diskusaun KRO, iha Ministeriu Finansas, Aitarak-Laran, Dili, (23/08/25). Foto:Media GPM. Primeiru Ministru, Kay Rala Xanana Gusmão iha diskusaun KRO, iha Ministeriu Finansas, Aitarak-Laran, Dili, (23/08/25). Foto:Media GPM.

DILI: Debate kona-ba proposta orsamentu jeral estadu ba tinan 2026 husi ministériu no instituisaun estadu sira ho Komisaun Revizaun Orsamental remata ona. Durante ne’e, ministériu no instituisaun estadu lubuk mak husu adisional ho razaun tetu orsamentu husi Ministériu Finansas la to’o.

Ho adisional ne’ebé ministériu no instituisaun estadu sira husu durante ne’e, total adisional sa’e ba billaun $1.4.

"Ohin ami hotu ona. Sei kontinua nafatin, maibé atu dehan de'it katak tetu fiskál ami fó hamutuk biliaun $1.950. Adisionál de'it iha biliaun $1.4. Tanba ne'e husu ministériu no instituisaun estadu atu prepara nune'e deskuste fali," dehan Primeiru Ministru, Kay Rala Xanana Gusmão, iha edifisiu Ministériu Finansas, Aitarak Laran, Sabadu (23/08).

Xefe Governu ne’e afirma, diskusaun ba KRO remata ona, maibé sei prepara deskuste tan, nune’e presiza halo ezersísiu ida.

KRO hahú iha 05 Agostu to'o 23 Agostu, no tuir planu sei kontinua iha 25 to’o 29 Agostu 2025.

PR husu adisional tokon $4.7

Prezidensia Repúblika iha tetu fiskal ba 2026 simu tokon $8.1. Númeru ne’e menus husi proposta inisial tokon tokon $13 ne’ebé haruka ba Ministériu Finansas iha Maiu ne’e. Ho nune’e, Prezidensia Repúbliku husu adisional tokon $4.7, ne’ebé inklui mós tokon $2.1 hodi selu salariu asesor internasional sira.

Xefe Kaza Sivil Prezidensia Repúblika, Jezuina Maria Fereira Gomes informa, Prezidensia Repúblika simu tetu orsamentu fiskal ba 2026 ne’ebé menus husi ninia proposta inisial.

"Prezidensia Repúblika simu tetu orsamentu fiskál ba 2026 hamutuk millaun $8.1, ne'ebé menus husi ami-nia proposta inisiál ne'ebé ami haruka ba Ministériu Finansas iha fulan Maiu. Ami haruka $13 miloens, maibé ami simu tetu ne'e millaun $8.1,” informa Jezuina hafoin aprezenta orsamentu adisional ba Komisaun Revizaun Orsamental (KRO), iha edifisiu Ministériu Finansas, Aitarak Laran, Sesta ((22/08).

Prezidente Repúblika (PR), nia dehan, aprezenta programa, sub-programa no atividade sira hodi priense tetu fiskal tokon $8.1

PR, nia hatutan, husu adisional millaun $4.7 ba kategoria haat: Salariu no vensimentu tokon $1.2; bens no servisu tokon $3; kapital menor rihun $320; no transferensia públika rihun $54.

Nia esplika, millaun $1.2 ne’e atu selu salariu ba asesor internasional, kustu ba alimentasaun ba funsionariu Prezidensia Republika nian, no mós promosaun grau no progresaun ba skalaun.

Ba bens no servisu tokon $3, nia esplika, atu finansia inisiativa Prezidente Reúblika nian iha area sosial, kultura no desportiva.

“Atividade sira seluk hanesan dapur ba povu, depois kondekorasaun ne'e mós presiza tan orsamentu atu sosa medalla sira ne'e hodi fó kondekorasaun tuir Prezidente Repúblika nia programa.”

Iha oportunidade ne'e, Xefe Kaza Sivil mós relata kona-ba ezekusaun ba Orsamentu Jerál Estadu (OJE) 2025 ne’ebé atinze 62%.

KAK husu adisional rihun $700

Komisaun Anti Korupsaun (KAK) simu tetu orsamentu tinan 2026 husi Ministériu Finansas (MF) ho totál $1,677,685 ne’ebé fahe ba saláriu no vensimentu $1,304,945; Bens no Servisu Korrentes rihun $372,740.

“Ami mós husu adisional ne’e $700 mil ital,” informa Komisáriu KAK Rui Pereira dos Santos, Sesta (22/08).

Orsamentu ne’e, nia dehan, rihun $100 atu rekruta asesor na’in tolu, rihun $200 sosa sasan IT nian, rihun $300 atu sosa komputador, laptop no karreta haat, no rihun $100 aloka ba Diresaun Investigasaun Kriminal, Diresaun Prevensaun no Sensibilizasaun, no ba kooperasaun nian, hanesan atendimentu ba konvite estanjeiru nian.

Ba asesor, nia esplika, sei rekruta asesor internasional na’in ida hodi apoiu servisu investigasaun kriminal ninian.

Razaun KAK hakarak rekruta asesor internasional, tanba asesor internasional iha koñesimentu klean kona-ba area investigasaun kriminal ninian.

“Laos tuur-tuur naran bolu mai de’it, maibé haree mós ba iha ema-nia koñesimentu no esperensia sira.”

“Durante ne’e, investigador KAK mós hetan formasaun iha rai liur, iha Bangkok mós fornese formasaun ba ita, maibé ita-nia investigasaun ne’e iha area balun ne’ebé mak ita haree katak persiza eleva koñesimentu klean ba investigador sira. Tanba ne’e mak ita persiza rekruta asesor internasional ida par mai fó apoiu, entre fulan neen to’o 10 hanesan ne’e,” Rui esplika.

Tuir loloos, nia informa, iha tinan ne’e KAK hetan apoiu asesor husi USAID, maibé la konsege tanba ajensia ne’e taka tiha, nune’e sira apoiu de’it karreta ida hodi halo servisu investigasaun nian.

“Ita Timor-oan sira iha koñesimentu, ita haree Prokuradoria Jeral Republika ne’e sira rekruta asesor ne’e na’in lima, maibé ami rekruta tan asesor ida de’it tanba ami tinan barak laiha asesor internasional,” nia afirma.

Ba asesor na’in rua seluk, Rui hatete, sei rekruta asesor Timor-oan na’in rua. Na’in ida atu apoiu servisu gabineti komisariu nian, no na’in ida seluk apoiu servisu diresaun kooperasaun ninian.

Aleinde ne’e, nia hatete, iha tinan 2026 KAK tanba KAK hahú halo konstrusaun edifisiu foun nune’e sei rekruta mós enjeneiru nasionál na’in ida atu bele apoiu servisu.

Maske iha duni nesesidade ba KAK hodi husu adisional ne’e, maibé desizaun fila fali ba KRO.

Kona-ba ezekusaun OJE 2025, nia informa, tuir dadus husi Ministériu Finansas iha 47%, maibé dadus KAK nian to’o ona 54%.

“Ezekusaun fiziku ne’e ba iha programa ne’ebé mak konsultan hakerek, kurikulu ninian mós ezekusaun sa’e, no mós ba iha hakerek dokumentu Estratejia Nasional Anti Korupsaun nian mós lao hela,” dehan nia.

Rate this item
(0 votes)
Last modified on Segunda, 25 Agostu 2025 17:04

Independente Digital TV

Follow us on Facebook

Kalendariu Notisia

« August 2025 »
Mon Tue Wed Thu Fri Sat Sun
        1 2 3
4 5 6 7 8 9 10
11 12 13 14 15 16 17
18 19 20 21 22 23 24
25 26 27 28 29 30 31