Print this page

Hadomi Futuru, Prevene Isin Rua Sedu Featured

By INDEPENDENTE Setembru 13, 2018 9033

DILI: Hakribi ‘Isin rua-sedu’ maka Joven ne’ebé hadomi nia futuru. Tempu ona ba joven sira atu hamriik hodi hatete lae ba ‘kaben sedu’, sai joven iha valór morál iha família no sosiedade.

 

Durante tempu ukun aan, joven feto foin sa’e Timor-oan sira sempre idéntiku ho ‘gosta kaben sedu’. Tan ne’e, Iha formasaun lideransa ba Juventude husi RYLA-TL ba loron dahaat ne’e ho tópiku “Impaktu husi kaben sedu”.  Oradór husi ONG Alola foundation Maria Evelina Iman husu ba juventude sira atu sai lalenok ba prevensaun isin rua sedu tanba futuru nasaun iha juventude nia liman.

Relatóriu husi Ministériu Saúde,  iha tinan  2014 feto foin sa’e isin rua sedu ho idade 19 iha munisípiu 13 hamutuk 11.9893 ho porsentu 23,2.

Nia dehan, foin sa’e sira hetan isin rua iha idade menór provoka mós krize emosionál ne’ebé boot tanba la hetan suporta husi família no sosiedade. Emosaun no metál ne’ebé fraku lori sira ba hahalok suisida ka oho aan halo abortu ba bebé no soe bebé.

Tanba ne’e, nia dehan, estadu TL no família tenke fó atensaun sériu atu halakon feto foin sa’e kaben sedu ka isin rua sedu iha TL.

Nia dehan, tempu ona atu juventude sira valoriza prinsípiu morál no étika inklui dignidade husi bei'ala no relijiaun sira tatoli tanba futuru nasaun iha foin sa’e sira nia liman.

Joven isin rua sedu, nia dehan, tanba ladún iha kontrolu husi família hodi uza teknolojia, ekonomia la sufisiente no joven sira rasik mós la kuidadu aan.

“Problema isin rua sedu hamosu violasaun doméstika  ne’ebé ita nia nasaun la la’o ba oin,’’ dehan nia iha Maloa-Dili, horisehik.

Liu husi formasaun husi Youth Leadership Awards  Timor-Lorosa’e (RYLA), nia afirma, juventude sira bele halo mós  prevensaun ba problema isin rua sedu ne’ebé maka agora daudaun aas iha Timor-Leste.

Iha fatin hanesan, Oradór Doutór Daniel Murphy lori tópiku “serbí no lideransa”. Iha nia aprezentasaun, nia  hateten, TL hetan ukun aan tanba esforsu no dedikasaun husi eroi sira nia tanba ne’e joven jerasaun foun sira esforsu aan atu lori nasaun Timor-Leste ba oin.

nia sente kontente tanba liu husi formasaun lideransa realiza husi RYLA-TL bele ona  hasa’e koñesimentu ba joven sira atu hamutuk hodi dezenvolve nasaun ne’e.

nia husu  mós ba juventude sira tenke estuda barak no haka’as atu ajuda ema kbiit laek sira.

Entretantu, Juventude Zeca Freado Coa sente kontente no agradese ba oportunidade husi Rotary Youth Leadership Awards Timor Lorosa’e (RYLA-TL) fó ona ba juventude sira atu aumenta esperiénsia kona ba lideransa nian.

Nia promete hanesan juventude ba oin haka'as-aan nafatin atu sai lideransa ida ne’ebé maka di’ak iha futuru atu lori nasaun sai furak liután.

 Tuir oráriu ba loron dalimak husi Formasaun lideransa ba Juventude 86 ne’e mak,  oradór sira husi, NGO HIAM HEALT ho nia tópiku “horikultura sustentável ba komunidade”, Pe. João Soares ho nia tópiku “étika no lideransa”, Hugo Maria Fernandes ho nia tópiku “rekonsiliasaun no lideransa”, Bruder Nico Lay ho nia tópiku “lideransa no espirituál”.

Rate this item
(0 votes)