Print this page

Finadu, Entre Kultura no Relijiaun Featured

By Artur da Luz Novembru 07, 2017 8068
Sunu lilin iha loron finadu Sunu lilin iha loron finadu

Dadeer ne’e, lilin ho aifunan kór oioin hatuur tutuir malu ho liña rua iha Igreja oin. Ema lubuk ida forma iha aifunan hirak ne’e nia kotuk hodi hein. Iha loron 2 Novembru, nudar loron boot ba matebian sira.

Iha loron boot ne’e, Igreja sira iha Timor laran tomak selebra misa ba matebian sira no fó benza ba aifunan no lilin ne’ebé familia matebian sira lori, molok ba kari iha rate.

Molok loron matebian, Iha Buibau, Postu Administrativu Baukau, Munisipiu Baukau, sarani sira hahú hakat ba Igreja Santo Antonio Buibau iha tuku 2:30 loraik hodi partisipa iha misa ne’ebé tuir orariu hala’o iha tuku 3:00. Katakista no ofisial igreja organiza sarani sira hodi hatuur aifunan tuir liña nune’e hafasil Amu Lulik ne’ebé lidera misa atu fó benza.

Maske loron ba matebian sira-nian hanesan de’it, maibé ba komunidade sira iha Suku Buibau sira tenke selebra ona misa ba matebian sira iha loron 1 Novembru. Ida ne’e akontese tanba bainhira selebra iha loron 2 Novembru, Amu Lulik la to’o.

Sarani Katolika sira husi knua Laheruby, Buibau, hahú prepara aifunan, lilin no hahan ba matebian sira nune’e hafoin misa sira sei ba kari aifunan no sunu lilin no mós hatuur matebian sira-nia hahan.

Lia-nain knua Laheruby, Celestino Freitas dehan, loron matebian nudar momentu importante ba oan no beioan, liliu jerasaun knua nian atu hanoin hikas matebian sira ne’ebé ba ona mundu seluk.

Nia hatete, hatur hahan, kari aifunan no sunu lilin iha matebian sira nia rate leten nudar simblu ida hodi husu matak-malirin ba sira ne’ebé sei moris.

Tuir lisan, nia hatete, selebrasaun loron matebian ne’ebé koñesidu ho naran finadu ne’e halibur oan ho beioan ka jerasaun husi uma lisan sira, idaidak kosentra iha familia ida ne’ebé mai ho idaidak nia liman-etu hanesan manu, bibi no fahi, inklui tua no bebidas seluk.

Kada familia sei homan no tein katupa, oho animal hafoin tasak hatuur iha meza leten hamutuk ho bebidas nudar simblu ba matebian sira atu haan.

Tuir lia-nain ne’e, natureza ho rikusoin iha mundu ne’e Maromak mak kria, tanba ne’e importante mak tenke adora Maromak tuir mai mebian no beiala sira, tanba sira mak nudar lutu no mahon ba jerasaun sira agora no tuir mai.

“Oportunidade di’ak iha loron finadu mak oinsá simu matebian sira, tanba loron finadu nudar matebian sira-nia loron hodi hato’o liafuan ida molok despede malu ho matebian sira,” katak nia.

Hafoin aifunan ho lilin hetan baenza, oan no beioan sira lori ba rate hodi kari no sunu lilin. Balun lori bua ho malus hodi tau iha rate.

Hafoin hahan no bebidas hatuur iha meza leten ne’ebé hafutar ho bua-malus iha kohe-oan ida, iha mós tais feto ho tais mane no mós lipa ho faru no kalsa, signifika atu nune’e matebian sira uza molok hakat ba hahan. Oan ho beioan sira hamrik haleu meza, iha ne’eba lidera husi katuas ka oan mane-boot dirize orasaun hafoin hamulak ba matebia sira no hahú haan hahan ne’ebé prepara.

Rate this item
(0 votes)
Last modified on Kuarta, 08 Novembru 2017 18:39