Print this page

PM Tenke Avalia Servisu Membru Governu Featured

By Jacinto Xavier Fevereiru 08, 2019 6948
Diretór ezekutivu FONGTIL, Daniel dos Santos Carmo Diretór ezekutivu FONGTIL, Daniel dos Santos Carmo

DILI: Forum Organizasaun Naun Governamentál Timor-Leste FONGTIL husu ba Primeiru Ministru (PM) atu halo avaliasaun ba dezempeñu servisu membru governu balun ne’ebé haree laiha kapasidade atu orienta no organiza ministériu.

Diretór ezekutivu FONGTIL, Daniel dos Santos Carmo hateten, fulan ualu ona Governu eziste konsege rezolve duni problema sosiál balun hanesan iha ministériu saúde, ikus-ikus ne’e problema menus ai-moruk ladún akontese ona.

Maibé, observasaun jerál ba ezisténsia Governu nian liga ba situasaun agora ne’e seidauk metin tanba buat barak mak sei politizadu tanba podér informál sira sei influensia Governu nia-servisu.

Seidauk hatudu buat foun ruma ne’ebé mai husi inisiativa Governu nian, tanba iha fatin-fatin komunidade sira kontinua halerik ba bee moos, merenda eskolár paradu. Haree husi aspetu hirak ne’e susar atu fó aseitasaun ba prestasaun servisu governu nian.

“Sira seidauk hatudu buat foun ruma tanba situasaun polítika agora ne’e no membru governu balun laiha duni kapasidade atu hahú programa ne’e husi ne’ebé”, dehan nia, nia knaar fatin, Kaikoli, horisehik.

Membru governu balun laiha kapasidade atu asume ministru ka sekretáriu estadu tanba antes sira ba iha ne'ebá tuir loloos halo uluk ona asesmentu atu ba karik hadi'a saida no kontinua ida ne’ebé.

Daniel hateten, sai ona ministru ne’e labele uza oportunidade hodi halo kelinci percobaan ba iha ne'ebá halo servisu la'ós foin atu ba aprende tanba ministériu ne’e la'ós fatin eskola nian.

Sai governante ne’e hili direita husi partidu atu ba lidera ministériu ruma, signifika ema ne’e nia koñesimentu apropriadu duni ho ministériu relevante.

Governante ida tenke hatene prosesu manajerial, oinsá atu organiza, halo planu no fó instrusaun ba funsionáriu sira halo nia knaar ho di'ak, iha ministériu balun ladún organiza di'ak funsionáriu balun laiha servisu atu halo.

Atu fó solusaun ba asuntu ne’e Primeiru Ministru mak iha kompeténsia atu buka hatene didi'ak ministériu sira nia planu ne’ebé atu halo, Xefe Estadu mós tenke halo supervizaun ida ne’ebé rigór liu husi Konsellu Ministru atu fó xamada atensaun ba membru governu sira atu fó instrusaun ba diretór sira atu servisu makaas.

Bainhira governante balun laiha kapasidade iha prosesu ezekusaun OJE Xefe Governu tenke halo avaliasaun hodi substitui tau fali ema ne’ebé iha kapasidade atu nune’e bele apoiu servisu.

Iha fatin hanesan, Observadór Polítika husi Universidade Nasionál Timor Lorosa’e (UNTL), Camilo Ximenes apoiu hanoin sosiedade sivíl nian ne’e importante atu fó alarma ba governu atu halo servisu ho di'ak.

Hanoin hirak ne’e sosiedade Timoroan sira bele hanoin de’it, maibé atu halo avaliasaun ne’e kompeténsia PM nian, atu remodela membru governu ne’e tenke hetan apoiu husi partidu polítiku ne’ebé hamahan aan iha AMP ne’e.

“Ha’u seidauk iha indikadór ida ne’ebé klaru atu dehan membru governu nian dezempeñu servisu ne’e di'ak ona ka lae”, dehan nia.

Osan de’it laiha atu membru governu sira ezekuta, foin lalais aprova duni osan 2018 nian, maibé ne’e ba selu dívida, oinsá mak indika ema nia dezempeñu servisu ne’e.

Tempu agora ne’e seidauk bele halo avaliasaun hodi halo remodelasaun, fó espasu ba sira ezekuta osan ne’e to’o tinan ida mak bele avalia atu bele hatene ministru sira-nia dezempeñu servisu.

Rate this item
(0 votes)