Posibilidade Mosu IX Governu Antes Diskute OJE 2020 Featured

By Ekipa INDEPENDENTE Dezembru 13, 2019 3545
Palacio Governu Palacio Governu

DILI: Governu determina ona loron 15 nia laran sei aprezenta fali Orsamentu Jerál Estadu (OJE) tinan fiskál 2020, ne’ebé retira ona iha diskusaun dahuluk.

Maski nune’e, aprezentasaun daruak difisil atu halo lalais, tanba mosu ona dualizmu iha bloku Aliansa Mudansa ba Progresu (AMP) laran. Iha ezijénsia balun hodi halo remodelasaun antes halo diskusaun ba OJE.

Xoke malu entre membru AMP hahú ona. Partidu sira ne’ebé hamutuk iha bloku laran komesa la sente balansu durante tinan ida-resin governasaun ne’e la’o.

Ne’e duni, iha nivel AMP presiza halo diskusaun uluk antes halo aprezentasaun kona-ba orsamentu.

“Posibilidade sei mosu IX Governu tanba sei halo mudansa ba estrutura Governu tomak”, tenik fonte ne’e, iha Dili, horisehik.

Mudansa sei hahú husi Xefe Governu to’o membru sira. Maibé, membru balun sei mantein no balun bele hasai husi ninia kargu.

Nune’e, kona-ba proporsionalidade tarefa entre partidu sira iha AMP laran sei mantein ho kadeira ne’ebé deside ona iha ínisiu governasaun ne’e.

Duadesimu Bele To’o Abril

Seidauk iha serteza bainhira maka bele halo diskusaun kona-ba OJE 2020. Posibilidade orsamentu duadesimu sei la’o to’o fulan Abríl 2020 bainhira laiha serteza kona-ba remodelasaun governu.

Partidu CNRT rasik mantein kontra nafatin OJE 2020 bainhira laiha remodelasaun ba estrutura governu, sente sai vítima ba prosesu ne’e.

“Problema la’ós iha estrutura ka valór orsamentu, maibé partidu CNRT ne’ebé ho kadeira barak liu iha AMP laran sai vítima fali”, dehan fonte ne’e.

Tanba ne’e, OJE 2020 sei bele ba diskusaun iha Parlamentu Nasionál no bele pasa bainhira remodelasaun halo ona.

Efeitu Duadesimu Ba Ekonomia TL

Observadór ekonomia husi Institute of Business (IOB), Antónia José Castro hateten, bainhira governu abitua ho sistema uzu osan duadesimu iha kada tinan maka sei afeta makaas ba ekonomia rai laran.

“Se (duadesimu) to’o iha tempu naruk maka ita bele hasoru fali problema ekonomia ne’ebé boot tebes iha ita nia nasaun hanesan iha 2018 liubá”, dehan nia, iha servisu fatin, Fomentu-Dili, horisehik.

Antes ne’e, Xefe Departamentu Ekonomia Estudu Dezenvolvimentu husi IOB, Juviano Xavier hateten, orsamentu pendente fó impaktu ba roda ekonomia, tanba uza duadesimu hodi aguenta mákina estadu.

Situasaun hanesan labele akontese beibeik se lae estraga osan ba habokur mákina estadu maibé ninia influensia ba komunidade laiha.

Tuir nia, performa governu atuál aat liu kompara ho governasaun sira liu ba, tanba indikadór mak governante la kompletu, ministru ida kaer pasta tolu, difisil atu sukat kualidade governasaun no jestaun.

La’ós ne’e de’it, planu orsamentu la han malu ho kompromisu eleitorál ne’ebé bloku ne’e halo, foku makaas master plan boboot maibé la tau seriedade ba kondisaun reál ne'ebé povu enfrenta.

Rate this item
(0 votes)

Independente Digital TV