Print this page

AMP Prontu Hasai Imunidade Kalbuadi Featured

By Jacinto Xavier Marsu 12, 2019 2349

DILI: Bloku Aliansa Mudansa ba Progresu (AMP) iha inisiativa atu hasai imunidade Deputadu Bankada CNRT, Francisco Kalbuadi Lay, hodi ba hataan iha tribunál.

Kalbuadi Lay retoma pozisaun iha loron 25 Fevereiru 2019, hafoin kazu sai debate manas iha públiku tanba hetan notifikasaun dala tolu ona husi tribunál ba kazu brakeamentu kapitais husi fundu angariasaun.

Vise-Prezidente Parlamentu Nasionál (PN), Luis Roberto Soares dehan, hasai imunidade Kalbuadi nu’udar prosesu normál bainhira deputadu ida hetan akuzasaun husi Tribunál atu ba hataan, presiza iha notifikasaun hodi halo levantamentu imunidade hodi autoriza ba presta deklarasaun.

“Ha’u hanoin atu hasai imunidade ne’e partidu KHUNTO mós sei vota afavor atu autoriza ema ba tuir prosesu,” dehan nia, iha Uma Fukun PN, foin lalais ne’e.

Ba membru AMP hotu, baihira sai kandidatu ba membru governu ka eleitu sai deputadu komete krime ruma maibé lakohi koopera ho justisa ne’e ladún di’ak no la loos.

Tanba ne’e, Partidu KHUNTO ezije ba sidadaun hotu-hotu hahú husi Prezidente Repúblika mai to’o iha sidadaun baibain tenke hakru'uk ba lei.

Antes ne’e, Prezidente Bankada CNRT, Duarte Nunes hateten, CNRT prontu hasai Kalbuadi nia imunidade.

“Karik tribunál husu atu hasai nia imunidade ami prontu apoiu hodi hasai nia imunidade hanesan ho Deputadu António da Conceição no Mariano 'Assanami' Sabino hodi ba presta deklarasaun” nia dehan.

Iha fatin hanesan tuir Deputadu Bankada PLP, Sabino Soares ‘Guntur’ hateten, atu hasai imunidade deputadu ida nian ne’e tenke bazeia ba lei, akuzasaun ameasa pena liu tinan rua ba leten.

“Uluk António Verdial retoma pozisaun ema la kestiona tansá Francisco Kalbuadi retoma nia pozisaun ita kestiona fali, nia foin mak hetan notifikasaun atu ba koopera ho justisa la’ós kondenadu,” dehan nia.

Atu hasai imunidade ka lae ne’e depois to’o nia tempu mak haree, ne’e la’ós responsabilidade PLP nian mesak ka CNRT de’it, maibé AMP ninia responsabilidade atu foti desizaun.

Bainhira Tribunál seidauk kondena ema ne’e sala, sidadaun se de’it laiha direitu atu halo konkluzaun katak ema ne’e korruptu.

Nune’e, Deputadu Bankada FRETILIN, Joaquim dos Santos hateten, Sekretáriu Jerál Partidu CNRT nia hetan ona notifikasaun husi tribunál dala tolu ona, maibé seidauk kumpre ezijénsia husi setór justisa nian.

Kalbuadi hanesan deputadu efetivu bainhira retoma fali nia pozisaun tanba lei mak garante, maibé iha substánsia ne’e hatudu Kalbuadi ta'uk atu ba hataan iha Tribunál ne’e mak mai fali iha PN bainhira hetan tiha notifikasaun.

Nia dehan, Ministériu Públiku tenke halo fali notifikasaun foun hodi husu ba PN atu hasai imunidade.

Entretantu, Presidente Asosiasaun Majistradu Judisiál Timor-Leste (AMJTL), Antonino Gonçalves deklara, karta notifikasaun husi Ministériu Públiku ba Kalbuadi dala tolu ona bele halo rekerimentu ba tribunál hodi hatún mandadu kaptura saun.

Tuir lei katak, notifika suspeitu ne’e liu loron tolu ona ne’e bele ba kaer no detein nia iha sela polisia durante 72 horas iha sela atu ba presta deklarasaun iha Ministériu Públiku.

Kona-ba karta notifikasaun ba Kalbuadi, tuir Presidente Antonino katak Ministériu Públiku bele halo ona rekerimentu ba Tribunál hodi hasai medida kaptura saun atu apoiu prosesu investigasaun bele la’o ba oin.

“Hasai tiha mandadu kaptura saun atu nune’e prosesu sira ne’e bele la’o ba oin tanba lei fó fatin,” dehan Antonino iha nia knaar fatin Kaikoli Dili, horisehik.

Molok ne’e , Presidente Parlamentu Nasionál, Arão Nóe hateten, kazu Deputadu Francisco Kalbuadi nian ne’e la’o hela, sei prosesa tuir prosedimentu legál ne’ebé iha hodi hein karta notifikasaun husi tribunál.

Entretantu iha mandatu Terseiru Lejizlatura mós la konsege hasai mós imunidade eis Prezidente Parlamentu Nasionál, Vicente Guterres nia imunidade hodi ba hataan iha tribunál, mezmu tribunál hato’o ona karta notifikasaun.

Nune’e, iha fulan Novembru 2018, Parlamentu Nasionál (PN) liu husi votasaun sekretu deside hasai ona imunidade Deputadu António da Conceição ‘Kalohan’ no Mariano ‘Assanami’ Sabino hodi kumpre pedidu Tribunál Munisipál Dili no Baukau nian.

Kazu Deputadu ‘Kalohan’ no ‘Assanami’ sai nu’udar ezemplu di’ak ba lider polítiku sira hodi bele koopera ho setór justisa iha Timor-Leste.

Tuir observasaun diáriu ne'e nota katak, mezmu PN seidauk hasai imunidade, maibé Deputadu Parlamentu Nasionál Bankada CNRT, Adérito Hugo da Costa foin lalais ne'e hakat ona ba Tribunál Dili hodi prepara julgamentu ba ne'ebé nia hasoru.

Rate this item
(0 votes)

Related items