Tuir peskiza ne’ebé Sentru Lojístika Nasionál (CLN) halo identifika duni presu foos iha merkadu sa’e makaas.

“Ami identifika foos ho kilograma 25 balun sa’e ona husi folin $14 ba leten. So iha Fatumea maka to’o $18”, dehan Administradór CLN, Augusto Júnior Trindade, iha armazein Tibar, Sesta (11/1).

Nia hateten, folin antes ne’e folin foos la’o normál, maibé derrepente aumenta ne’e dala ruma situasaun polítika no identifika liu maka kondisaun estrada sira ne’ebé liga ba munisípiu to’o postu adminitrativu sira la di'ak, entaun emprezáriu sira aumenta folin.

Augusto dehan, bainhira Governu atu halo intervensaun presiza pedidu ruma husi autoridade lokál sira, liuliu sira ne’ebé hetan afetasaun husi presu foos ne’ebé sa'e.

Nia hatutan, foos ne’ebé ohin loron rai hela iha armazein hamutuk tonelada 1.626, maibé mosu dezastre naturais ne’ebé mosu iha munisípiu tolu hanesan Baukau, Lautem no Vikeke iha fulan Dezembru nia laran Ministériu Solidariedade Sosiál no Inkluzaun sei foti tonelada1.000 hodi fo apoiu umanitária vítima afetadu sira.

Entaun, foos importasaun husi Vietname ne’e hela de’it ona tonelada 626 aumenta ho foos rai, entaun provizoriamente stock foos hotu-hotu iha CLN hamutuk tonelada 900 ne’ebé sei uza halo intervensaun iha merkadu.

Foos ne’ebé agora iha CNL mínimu tebes, ne’e duni halo intervensaun iha merkadu ho maneira tenke hetan pedidu husi autoridade lokál husi suku sira ne’ebé presiza foos governu.

“Ami halo intervensaun merkadu ne’e kada foos karon kilograma 25 ho folin $11, kada uma kain ema ida iha direitu sosa karon ida ka rua hodi hein mudansa presu foos iha fulan ida ka rua nia laran”, dehan Augusto.

Intervensaun merkadu ne’ebé CLN halo parte husi negosiante sira mós preokupa, maibé intervensaun ne’e hanesan provizóriu de’it hodi ajuda normaliza presu foos iha terrenu.

Prosesu intervensaun merkadu direita no indireta, ne’ebé CLN rasik ba fa'an foos iha terrenu no indireta mak liu husi kompañia nasionál sira, maibé balun ba fa'an liu fali presu estandardizasaun $11. Tanba ne’e, CLN deside halo intervensaun direita.

Jerente CLN ne’e mós preokupa transporte ne’ebé atu tula foos ba halo intervensaun merkadu sira kamioneta ne’ebé iha balun laiha ona kondisaun.

Nia konta tuir, foin lalais CLN tula foos ba iha Fatumea, Munisípiu Kovalima, karreta ida aat iha Ainaru no to’o oras ne’e seidauk lori mai Dili hodi halo manutensaun.

Augusto mós esplika katak, ema balun dehan foos ne’ebé CLN fa'an ba ne’e iha Vietname la konsumu, maibé nia rejeita tanba foos hirak ne’e sira ba kedas iha fatin dulas no hatama iha karon hodi tula ba rona hodi transporta mai.

Foos ne’ebé governu sosa, emprezáriu timoroan sira ne’ebé fa'an iha loza mós ba hotu-hotu sosa iha fatin ne’ebé hanesan.