Vise Reitor Datoluk Universidade Dili, Hugo Lourenco da Costa hatete, Timor Leste atu tama ona dala 21 ba restaurasaun independensia, maibé povu barak sei moris iha pobreza nia laran no ho ekonomia ne’ebé aat ba bebeik.
“Tuir relatoriu banku mundial fó sai ita-nia númeru dezempregu ne’e 30%, maibé depois ida ne’e relatoriu ikus ita seidauk asesu, maibé nia indikador mak ita-nia joven barak sei buka servisu iha rai laran defisil,” dehan nia, iha kampus UNDIL, Maskarenhas, Kinta (18/05).
Tanba, nia hatutan, situsaun sira ne’e sai sasukat ida povu moris di’ak.
“Ita atu tama 20 Maiu hodi selebra loron restaurasaun independensia ba dala 21, entaun restaurasaun ida ne’e iha trabalho para casa ba ita liu-liu partidu politika sira, ita restaura tiha ona ita independensia depois liberta patria, agora partidu ne’ebé mak forma governu ida ne’e nia trabalho para casa ida mak oinsa liberta povu husi kiak no mukit” dehan nia.
Tanba iha konstituisaun mós hatuur katak vizaun no misaun ida aas liu mak interese nasionál, povu nia moris di’ak.
“Maibé durante tinan 21 nia laran povu sei hakilar ba saude, estrada no eletrisidade. Tanba realidade povu iha area rurais sei kontinua moris iha pobreza nia laran, estrada liga area remotas sai aat liu tan, asistensia medika sira laiha ba sira, bee-moos sei falta iha fatin-fatin, ida ne’e problema primaria nian ne’ebé durante tinan 21 nia laran ita seidauk rezolve,” katak nia.
Hafoin tinan 21 restaurasaun independensia, tuir nia, povu nia moris no ekonomia mós hakdasak, nune’e joven barak mak sai husi ba buka servisu iha rai li’ur.
“Ita mós restaurasaun independensia, ita mós sei tama eleisaun parlamentár, agora kualker governu ida mak mai ukun rai ida ne’e, nia tenke tau priodade ba problema hotu-hotu ne’ebé mak ita agora hasoru,” dehan nia.
Iha fatin ketak, Diretór Ezekutivu Luta Hamutuk, José Alves da Costa hatete, selebrasaun loron independensia ba dala-21 sai reflesaun ba partidu politiku sira atu jere nasaun ne’e ho di’ak hodi fó solusaun ba povu nia moris.
“Ita husu ba partidu politiku sira, tanba sira mak halo jestaun ita-nia rekursu estadu ida ne’e, sira mós hatene klean situasaun politika, situasaun sosial, situasaun ekonomia iha ita-nia rai laran,” nia dehan.
Tan ne’e, husu ba partidu politiku sira ne’e atu manan eleisaun parlamentár tenke trasa planu ida ne’ebé mak di’ak atu nune’e bele hasa’e ekonomia, bele kria kampu trabalu, hatun pobreza iha rai laran atu nune’e ita bele iha fondasi ne’ebé mak metin atu bele tama ba iha ASEAN, tanba agora dadaun iha fulan Setembru ida ne’e, ita mós atu hanesan membru ASEAN, entaun ita tenke prepara buat barak,” nia informa.
Tuir nia, TL atu selebra restaursaun independensia ba tinan 21, maibé sei hakdasak hela kompara ho nasaun sira seluk, TL hanesan suku ida ne’ebé sei kategoria izoladu liu.
“Ne’ebé ita husu ba partidu politiku atu bele halo politika ho di’ak atu nune’e bele hasa’e ita-nia rendimentu estadu ninian no bele hametin, dezenvolve ita-nia setor infra-estruturas, setor agrikultura, setor turizmu,” katak nia.