Vise Diretór Asosiasaun Hak, Antonino de Limas hatete, husi MOP la kumpre nia promesa saida mak sira hatete ba komunidade sira, iha Bidau Santa Ana sei fó indeminizasaun.
Nia dehan, komunidade sira hein besik tinan rua ne'e signifika MOP ne'e halo violasaun ba komunidade sira nian, tanba eviksaun ne'e rasik mós kontra ona direitu umanu, liu-liu kona-ba prosesu sira hasai ema la dignu ne'e hola parte violasaun direitu umanu.
"Komunidade afetadu sira seluk MOP halo tiha indeminizasaun depois komunidade uma kain 11 Bidau Santa Ana la halo ne'e mós diskriminasaun, ne'e mós ita bele dehan hamosu injustisa ba komunidade sira seluk," dehan Antonino, iha knaar fatin, Faról, Sesta (21/11).
Tanba ne'e, husi Asosiasaun Hak ezije ba MOP atu haree mekanizmu sira karik prosesu sira kona-ba negosiasaun indeminizasaun osan montante sira aseita malu hira.
Nune'e, se prosesu ne'e la'o tenke aselera no selu duni komunidade afetadu uma kain 11 ne'ebé sofre depois hein besik tinan rua ona sira lakon direitu.
Nia esplika, komunidade uma kain 11 merese atu hetan tratamentu ne'ebé dignu, hanesan governu labele abandona obrigasaun responsabilidade ida ne'e.
Antes ne'e, Xefe Suku Bidau Santa Ana, Alexandrino Mesquita da Costa Braz hatete, foin daudauk mós lori hela sira ne'ebé antes sai ona vítima ba eviksaun husi parte SEATOU ho MOP nia ne'e no foin daudauk lori sira ba obras públika rai kotu nian aprezenta sira-nia dokumentu.
Nia dehan, iha balun mak problema ho razaun tanba antes bainhira SEATOU ho nia ekipa sira mai halo eviksaun ne'e barak mak la iha notifikasaun, alende ida ne'e MOP mós la iha informasaun ruma ne'ebé mak detallu.
"Entaun halo sira preokupa ho komunidade sira ne'ebé ho nia dadus, entaun foin daudauk ha'u lori ona sira ba hasoru iha parte rai kotu haruka ona lista mai iha MOP nasionál agora daudauk mós sira barak mak asina ona karta aseitasaun. Maibé to'o hela agora ha'u seidauk hetan informasaun husi vitima eviksaun sira seidauk mai hato'o ha'u katak dehan sira nia osan tama ona konta bankaria ka seidauk," nia hatete.
Maibé atu hatete de'it agora daudauk uma kain kauze sanulu resin mak asina ona karta aseitasaun no relasióna ho uma kain hitu to'o ha'u seidauk iha informasaun.
Nia esplika, loos duni problema uitoan ne'e tanba mensióna sira ne'ebé foin daudauk hetan eviksaun ne'e sira la iha dadus ne'ebé konkreta, entaun halo MOP sira dúvidas dokumentus ne'ebé la iha.
Nia argumenta, entaun oinsá bele halo kalkula sira nia uma ne'ebé antes sira hela ba ne'e para hodi bele fó ninia montante hodi bele halo kalkulasaun ne'ebé, entaun momentu atrapalla uitoan, mas ba tenta hela dehan hakarak ka lakohi ne'e sira nia resposabilidade.
Nia esplika, foin daudauk iha duni despaxu husi MOP tun ba iha tékniku sira tenke elabora no tenke selu duni vítima sira sai ona eviksaun ba iha SEATOU nianian programa.
"Entaun agora daudauk sira asina ona karta aseitasaun iha momentu sira hatete kleur liu fulan ida maibé to'o agora fulan ida ona, maibé agora ha'u seidauk simu informasaun husi komunidade eviksaun sira nia osan tama konta bankaria ka seidauk ne'ebé espera katak aban ba oin no horseik hori-bainrua ha'u simu tan kontaktu husi komunidade eviksaun sira katak sira dehan liurai to'o hela agora ami cek mas osan seidauk tama," nia esplika.
Maibé, se seidauk tama komunidade sira nafatin mantein ba halo konfirmasaun iha Ministériu Obras Públika, sekarik la iha nafatin solusaun, mai nune'e ba no sira hatete katak sira submete ona lista ne'e ba iha finansas Ministériu Obras Públika ninian.
Nia reforsa, foin dadauk hamutuk 19 uma kain ne'e mak agora daudauk tama ona ba iha asina karta aseitasaun iha komunidade ida ka rua mak la aseita, sira halo reklamasaun, tanba Ministériu Obras Públika devolve fila fali sira nia osan.
Iha sira nia uma ne'ebé antes hetan eviksaun balun ladun satisfaz no sira halo fali karta reklamasaun sira ba hato'o ona iha ne'ebá, maibé kuaze bele hatete, família uma sanulu resin ida ka sanulu mak asina sira nia karta aseitasaun sira rasik mós aseita ona ikus mai Sede Suku.
Iha 2024 iha fulan April no Marsu ida ne'e mak sira agora daudauk asina ne'e, sira ne'ebé antes hela iha rate hotu tiha ona, tanba sira osan tama ona no foti ona tanba sira iha notifikasaun.
Maibé, sira iha dadus ne'ebé tékniku husi Ministériu Obras Públika ba foti duni dadus, hasai duni foto ne'ebé sira nia ne'e problema la iha sira foti hotu ona.
"Tanba sira na'in hira ne'ebé ha'u asina ne'e faze segundu nian, tanba sira seidauk iha dadus ne'ebé konkreta husi tekniku sira foti momentu ne'e SEATOU uza nia kompetensia halo eviksaun de'it. Sira ne'ebé simu ona tuir hamutuk uma kain sanulu resin tolu ne'ebé agora daudauk foti ona," nia konklui.